Ptoza to opadnięcie powieki górnej spowodowane porażeniem mięśni powieki oka ze zwężeniem szpary powiekowej.
Powiek jest wrodzona lub nabyta (uraz, operacja głowy, uraz ciała, zwyrodnieniowe zaburzenia mięśniowo-szkieletowe). Może występować jednostronnie lub dwustronnie.Występowanie i przyczyny wrodzonej (kongenialnej) ptozy
Wrodzona ptoza dotyka około 3-4% urodzonych dzieci. Ta wrodzona anomalia rozwojowa powieki może niekorzystnie wpływać na rozwój funkcji wzrokowej, ale także na rozwój odcinka szyjnego kręgosłupa. Wrodzone opadanie powieki jest widoczną wadą i powoduje wiele problemów natury psychologicznej dla dziecka i jego rodziców. Z tych wszystkich powodów należy zwrócić uwagę na ten problem.
Przyczyną tej wrodzonej anomalii jest zwykle nieprawidłowe funkcjonowanie mięśnia podnoszącego górną powiekę. Ten mięsień pozwala nam właściwie unieść powiekę i zapewnia, aby wzrokowa percepcja dotarła w niezakłócony sposób do wnętrza oka. W przypadku ptozy wrodzonej, mięsień jest nierozwinięty i bardzo słabo funkcjonuje.
Niższy procent wrodzonych wad opadania powieki są związane z zaburzeniami w unerwieniu mięśnia powieki, bliznowaceniem lub, wyjątkowo, guzami.
Ważną rolę w wadach wrodzonego opadania powieki odgrywa genetyka, szczególnie w tych przypadkach, w których sami rodzice borykają się z wrodzoną ptozą.
Powikłania ptozy powieki
Jeżeli opadnięta powieka ogranicza pole widzenia pacjenta i zaburza optyczną oś widzenia (powieka przykrywa w różnym stopniu źrenicę oka), może to wywołać upośledzenie funkcji wzroku. Powodem jest fakt, że mózg dziecka aktywnie wyklucza z procesu widzenia oko z opadniętą powieką. Występuje szybki wzrost zjawiska niedowidzenia, które bez starannego leczenia rozpoczętego we wczesnej fazie, może doprowadzić do trwałego zmniejszenia ostrości wzroku. Niedowidzenie wiąże się ze zmniejszeniem ostrości wzroku spowodowanym tłumieniem bodźców wzrokowych w dotkniętym oku. Do kwestii niedowidzenia należy podejść bardzo poważnie we wczesnych latach życia, traktując je priorytetowo.
Kolejnym problemem wrodzonej ptozy mogą być nieprzyjemne skurcze mięśni szyi, które powstają w wyniku ciągłego przekrzywiania głowy. Dziecko robi to instynktownie, aby lepiej widziało pod opadniętymi powiekami.
Leczenie ptozy
Leczenie ptozy wrodzonej jest zawsze kompleksowe – konserwatywne i chirurgiczne. Jeśli zdiagnozowano niedowidzenie towarzyszące opadniętej powiece zalecamy terapię okluzyjną = zasłanianie zdrowego oka (tzw. leczenie pleoptyczne), aby wymusić czynność chorego oka. W przypadku dzieci dotkniętych ptozą często wykrywamy również wady dioptryczne, które korygujemy. Jeśli dziecko jest dotknięte znaczną ptozą, który zagraża widzeniu, zniekształcając je, przeprowadzamy operację w ciągu 1 roku życia, aby zwolnić oś widzenia i zapobiec wystąpieniu lub pogorszeniu niedowidzenia. Najbardziej ryzykowne z punktu widzenia wzroku są znaczne ptozy jednostronne. W przypadku łagodniejszych form możemy poczekać, monitorując postęp rozwoju powieki i funkcji wzrokowej.
Dostępnych jest wiele typów operacji. Wybór zależy od stopnia opadnięcia powieki i doświadczenia chirurga. W każdym razie ptozą wrodzoną miałaby się zajmować placówka specjalistyczna posiadająca doświadczenie w tej dziedzinie.
W przypadku łagodniejszych typów ptozy w większości przypadków przeprowadza się skrócenie powieki lub chrząstki tarsalnej, w poważniejszych przypadkach tzw. w przypadku znacznego osłabienia mięśnia operacja polega na podwieszeniu mięśnia dźwigacza na mięśniu czołowym. Po takiej operacji dziecko bardzo dobrze nauczy podnieść powiekę za pomocą mięśnia czołowego.
Leczenie ptozy nabytej opiera się na zabiegu chirurgicznym, który zależy od stopnia ptozy i jego przyczyn.
